Schiedam

De wateralmanak zegt over Schiedam : “Wanneer men onderweg is naar de Oude Maas vermijdt men door Schiedam te varen het drukste gedeelte van de Nieuwe Waterweg”. Maar ook als je dat helemaal niet wilt vermijden, is het een ontzettend leuk stadje om door te varen. Schiedam heeft havens, geen grachten.

Kenmerken 

• type vaartocht :  stadsdoorvaart 
• hoewel de stadswateren havens heten, is het feitelijk een grachtentocht
• karakteristieken : monumentale pakhuizen, historische grachtenpanden, enorme molens, prachtige bruggen en veel (voormalige) distilleerderijen
• diepgang overal meer dan 2m
• de stadsdoorvaart is in konvooi, de brugwachters fietsen met je mee

• het laatste (of eerste) kunstwerk is de Buitensluis naar de Nieuwe Maas
• beperkingen : de bruggen en de Buitensluis draaien buiten het weekend alleen gedurende kantooruren

Aan de ‘toertochten per motorboot’ van deze website voegen we elke maand een toertocht toe die is ontleend aan het boek ‘Hollands water’. Wellicht doen wij je er een plezier mee op dit boek (300 pagina’s puur vaarplezier) te wijzen als een geslaagd cadeau.

Je kunt het hier bestellen. 

© Pim van der Marel 2024

Doorvaart

Je meldt je als je Schiedam wilt invaren per marifoon of telefoon en vertelt de sluis- of brugwachter wat je van plan bent. Daardoor weet hij of zij welke bruggen voor je open moeten. Er liggen in het traject – naast 6 vaste bruggen - 11 beweegbare bruggen. Die variëren in hoogte van 40cm tot 4m15. De laagste vaste brug is 4m40. Als er meer boten zijn, combineert de sluis/brugwachter het vaarverkeer tot een groep. Je vaart dan in konvooi door de stad.

Jenever

Het zou kunnen dat je van Schiedam weet dat het al in het jaar 1275 stadsrechten kreeg. En misschien zelfs dat Liduina van Schiedam, Nederlands bekendste heilige, er vandaan kwam. Maar wat iedereen weet is dat het de jeneverstad bij uitstek is. Dat kwam doordat in de 18e eeuw de drankimport uit Frankrijk was stilgevallen. Vanuit tientallen branderijen en distilleerderijen ging de Schiedamse jenever de hele wereld over. Aan die periode herinneren een groot aantal voormalige branderijen en de molens. Schiedam heeft de hoogste molens ter wereld. Dat komt omdat ze boven de hoge pakhuizen moesten uitsteken. Er zijn er in de stad nog 7, waarvan 5 origineel. De molens domineren het stadsbeeld. 

Stadsdoorvaart

Tijdens de stadsdoorvaart treffen we aan bakboord het Proveniershuis. Dit was een voorloper van een bejaardentehuis voor de betere stand. Het is aangekocht door de vereniging Hendrick de Keyser en daarmee voor het nageslacht bewaard. Meteen na de Proveniersbrug staat de herbouwde molen De Kameel. Daarnaast ligt de Florynhaven, eigenlijk meer een aanlegsteiger met voorzieningen. Je kunt hier ook stuurboord uit via de Doelebrug naar de Noordvestgracht. Aan deze gracht staan vier van de bewaard gebleven originele molens. Rechtdoor ga je naar de Ooievaarsbrug. Voor de goede orde, al deze bruggen zijn lage, beweegbare bruggen die bediening vergen. 

Basis van Schiedam

Na de Ooievaarsbrug komt je bij de wortels van Schiedam. Rechtdoor loopt het water dood op de Oude Sluis. Die is vermoedelijk rond 1230 gesticht als dam in de Schie en daarmee de naamgever en ontstaansreden van deze stad. Het kolkje rond de Oude Sluis herbergt het Zakkendragershuis uit 1725. De klok daarvan werd geluid als er een schip binnenvoer. Dan wisten de dragers dat er werk aan de winkel was. Meestal betekende dat natuurlijk graan sjouwen voor de stokerijen.  

Havens

Direct na de Beurssluis kun je stuurboord uit de Korte Haven op. Deze buitengewoon fraaie haven heeft eigenlijk meer het karakter van een verbindingsgracht. De Korte Haven brengt je via een lage vaste brug op de Nieuwe Haven. Aan deze laatste staat de bewaard gebleven originele molen De Walvisch. Als je niet afslaat vaar je de Lange Haven op en kom je bij de Appelmarktbrug. Dit is één van de drie 19-eeuwse gietijzeren ophaalbruggen van Schiedam. Om hem te openen wordt de brug door twee brugwachters met de hand omhoog getrokken. In zijn soort is het één van de oudste van ons land. Kort daarna vinden we aan bakboord het jenevermuseum, gevestigd in een voormalige branderij annex distilleerderij. Het roemrijke verleden van de stad blijkt ook weer uit het huis Nolet aan stuurboord. Ooit gebouwd voor de familie, herbergde het gedurende de 20e eeuw het kantongerecht.  Het is vooral op dit gedeelte dat je begrijpt waarom de wateralmanak varen door Schiedam typeerde als 'varen door klein Amsterdam'.