Oude Maas en Spui

Vanuit de zeehaven in Vlaardingen gaan we de Oude Maas en het Spui verkennen. Als je niet van zee komt is dat in West-Nederland voor de pleziervaart de aanvaarroute voor de Zuid-Hollandse en Zeeuwse eilanden.

Kenmerken 

• type vaartocht : rivieren met getijdestroming en zware scheepvaart (Oude Maas)
• karakteristieken : VTS-gebied, grote bruggen (Botlek, Spijkenisse) maar ook landelijk (Spui)
• geen lage bruggen, wel een king-size veerpont (Spui)
• geen dieptebeperkingen
• overige beperkingen : zie blokje ‘wetenswaardig'

De tekst hiernaast omvat highlights uit het gelijknamige hoofdstuk van het boek 'Hollands water'. Zin in het hele verhaal en nog 44 andere hoofdstukken over vaargebieden en steden ? Ga naar de site of bekijk eerst het inkijkexemplaar!

© Pim van der Marel 2022

Oude Maas

De Oude Maas is een rivier van 30km lengte van de Nieuwe Maas (Het Scheur) naar Dordrecht. Zoals de naam al zegt, was de rivier in de Middeleeuwen de monding van de Maas. Tegenwoordig is het een mondingsarm van de Rijn. De haven van Dordrecht is de meest landinwaarts gelegen zeehaven van Nederland. De zeevaart op Dordrecht gebruikt de Oude Maas als verbinding met de zee. Dat betekent dat de rivier over het algemeen een diepte van bijna 10m heeft, anders zou dit niet kunnen. Omdat ook de binnenvaart volop van de rivier gebruik maakt, is het er tamelijk onrustig. Daaraan draagt de open verbinding met Hoek van Holland bij : het is een getijderivier met een eb- en vloedstroom. Dat is ook terug te vinden in de typering die de wateralmanak eraan geeft : 'landschappelijk fraai doch niet altijd rustig vaarwater'.

De Oude Maas behoort tot een VTS-gebied. Het eerste gedeelte vanaf Het Scheur valt onder de sector Oude Maas, het verdere gedeelte naar Dordrecht onder de sector Heerjansdam. We horen een achteropkomende coaster mopperen op pleziervaart en melden ons spoorslags bij de sector. De sectorleider reageert jolig met 'dit gaat niet om jou maar fijn dat je luistert!'. De coaster is vrolijk oranje gekleurd en haalt ons met de snelheid van een aardige speedboot in.

Ter hoogte van het Spui ligt op de bakboordoever het natuurgebied Klein Profijt. Dit is een zoetwatergetijdengebied dat in beheer is bij het Zuid-Hollands Landschap. Het is vanaf de wal toegankelijk en er is een bezoekerscentrum. Pal er tegenover ligt aan de andere zijde van het water – ingeklemd tussen de Oude Maas en het Spui - de Berenplaat. Dit is de grootste productielocatie van Nederland voor drinkwater.

Spui

Het Spui is een 16km lange rivier van de Oude Maas naar het Haringvliet. De rivier is ontstaan bij de Allerheiligenvloed van 1532. Waar het Spui vroeger via het Haringvliet naar zee stroomde, hebben de Deltawerken voor de omgekeerde stroomrichting gezorgd. De afvoer loopt nu via de Oude Maas, het Scheur en de Nieuwe Waterweg naar zee. Omdat het Spui niet erg breed is en er wel veel water doorheen moet, staat er vaak een stevige stroming. Je vindt er nauwelijks beroepsvaart en de rivier heeft geen bruggen. Wel zijn er twee veren, een autoveer en een fietsveer.

We draaien stuurboord uit het Spui op. Onmiddellijk doet de afwezigheid van beroepsvaart een soort van rust neerdalen. Al voor de bocht doemen de eerste gebouwen van de plaats Oud-Beijerland op. De stroming is sterker dan we hadden verwacht. Van onze snelheid door het water van 9 km/u blijft minder dan 6km/u over op de gps. We besluiten even in de haven van Oud-Beijerland aan te leggen en moeten de haven – door die stroming - onder een flinke hoek aansnijden. Als we na enige tijd verder varen, komen we bij Hekelingen de veerpont naar Nieuw-Beijerland  tegen. De veerboot luistert naar de naam 'The Queen Jacqueline'.

Ons komt het schip als nogal 'oversized' over, want de rivier is maar weinig breder dan de boot lang is. Net als we denken dat we er nog wel voorlangs kunnen varen, komt het veer los van de kant. Natuurlijk geven we hem voorrang. Een tijdje later passeren we aan stuurboord het punt waar de Bernisse zou kunnen worden aangesloten op het Spui. Op deze Bernisse is elektrisch varen toegestaan en het zou een mooie natuurrijke verbinding vormen met het Brielse Meer.

Doorvarend valt ons oog op een druk bezocht strandje aan bakboord bij de plaats Goudswaard. Het blijkt de 'Costa del Spui' te worden genoemd en het strand heeft zelfs een eigen facebookpagina.  Pal ernaast ligt de ingang van de haven van Goudswaard. Op dit punt hebben we nog twee hele lange bochten te gaan in het Spui. In de eerste bocht komen we langs de haven van de watersportvereniging Blinckvliet, de jachthaven van het plaatsje Zuidland. Een aantrekkelijke bomenrij met treurwilgen markeert de plaats van de haven. Het is de laatste haven in het Spui voor het Haringvliet. Als we twee kilometer verder het Haringvliet zien opdoemen, zijn we blij dat de stroming afneemt. We hebben meer dan 3 uur over het Spui gedaan…  

Wetenswaardig

De vaartocht begint op de driesprong Oude Maas, Botlek en Het Scheur en dat is de drukste kruising in het Rotterdamse havengebied. Pleziervaart zonder marifoon adviseren we er weg te blijven. De Oude Maas is de vaarroute voor zeeschepen naar Dordrecht en wordt ook druk gebruikt door de binnenvaart. Het vaarwater laat dus geen ruimte voor onoplettendheid. Informatie over het getij wordt verstrekt op de website van Rijkswaterstaat. Het Spui is weliswaar veel rustiger qua scheepvaart maar het water heeft niet voor niets deze naam : in de rivier kan een sterke stroming lopen, veroorzaakt door het al of niet in werking zijn van de spuisluizen in het Haringvliet. Het is zaak daarvan vooraf kennis te nemen of te zorgen voor voldoende motorvermogen.