Volkerak en Hollands Diep
We gaan een dagtocht maken over twee doorgaande vaarwegen: het Volkerak en het Hollands Diep. We zijn nieuwsgierig of er naast de binnenvaart voldoende ruimte is om te genieten van deze vaartocht.
Kenmerken
- Type vaartocht: verbinding tussen vaargebieden
- Kenmerken: groot water, veel binnenvaart in een shipping lane
- Geen beperkingen in brughoogten of diepgang
De bruinvis heeft eigenlijk een wonderlijke naam in de zin dat het dier noch bruin noch vis is.
We komen van het Krammer (de Oosterschelde) en hebben daar een stukje zout water te gaan met een open verbinding met zee. En daar kruist warempel een bruinvis ons pad! De bruinvis is ‘onze’ walvis en is dan ook in de Noordzee de meest voorkomende walvissoort. De benaming is in die zin bijzonder dat het dier noch bruin noch vis is. Het is namelijk een zoogdier met een donkergrauwgrijze kleur. Het dier valt onder de tandwalvissen en wordt maximaal 1m80 lang. Ze houden van ondiep water en zwemmen vlak onder het wateroppervlak. Omdat ze hobbelen om adem te halen, zie je elke keer de rugvin. De populatie die in de Oosterschelde wordt waargenomen lijkt daar te ‘wonen’, want ze zijn er doorlopend.
Aan de ‘toertochten per motorboot’ van deze website voegen we elke maand een toertocht toe die is ontleend aan het boek Hollands water. Wellicht doen wij je er een plezier mee op dit boek (300 pagina’s puur vaarplezier) te wijzen als een geslaagd sinterklaas- of kerstcadeau.
Je kunt het hier bestellen. Als lezer van Motorboot, Nautique of Sloep! Krijg je met respectievelijk de kortingscode NTQ, MBOOT of SLOEP! 3 euro korting.
© Pim van der Marel 2023
Historie
Bij de tweede Sint Elisabethsvloed in 1421 ontstond door weggeslagen dijken een binnenzee. Die veroorzaakte verderop in de tijd niet alleen de Biesbosch maar ook het Volkerak en het Hollands Diep. Ondanks gedeeltelijke inpoldering bleef het wel getijdengebied. De watersnoodsramp van 1953 bracht de Deltawerken op gang. Tot 1987 was op het Volkerak nog van enig getij sprake. Na de aanleg van de Grevelingendam kwam er nog steeds zout water binnen via de Oosterschelde. Na de aanleg van de Volkerakdam en de Philipsdam is het voorheen brakke water verzoet.
Blauwalg
Door een gebrek aan stroming en een teveel aan voedingsstoffen heeft het Volkerak iedere zomer te lijden onder een weelderige algenbloei. Dit maakt het water ongeschikt voor alle doeleinden; je kunt er niet in zwemmen, je kunt er geen drinkwater van maken en het is zelfs niet meer geschikt om gewassen mee te beregenen. Over de oplossing van het probleem is jaren nagedacht. Het idee is het Volkerak weer terug te brengen tot een zoutwatermeer. Samenloop met de Grevelingen (ook een zoutwatermeer) en terugbrengen van getij maakt zelfs getijdenenergie mogelijk. Maar tot die tijd blijft het water doortrokken van het soort groenblauw waardoor de lust tot zwemmen je al op voorhand vergaat.
Bakboord
Op het Volkerak houden we bakboord aan. Het eiland Noordplaat houden we op deze manier aan stuurboord. Het eiland ziet er fraai uit maar staat aanleggen niet toe. Het is in beheer bij Staatsbosbeheer en vormt een aantrekkelijke vogelhabitat. We blijven op deze manier ook een eind uit de buurt van de kop van het Schelde-Rijnkanaal. Dat vinden we prettig want dat is een uiterst drukke route voor de binnenvaart. Verderop zorgen we ervoor uit de hoofdvaargeul te blijven. We blijven aan de bakboordkant van het water varen tussen de rode betonning van de vaargeul en de gele betonning die de 1m50 diepte aangeeft. De drukke binnenvaart maakt van de vaargeul namelijk een heuse shipping lane. De oevers zijn volop benut voor windturbines. Meestal zijn die opvallend lelijk maar hier staan er ook een paar tussen waarvan de vormgeving eigenlijk wel fraai is.
We hebben gehoord dat de havenkom van Ooltgensplaat een idyllisch centrum van het dorp zou vormen. Dus als we aan bakboord de ingang van het havenkanaaltje Spui zien besluiten we er even te gaan kijken. Links van de ingang ligt Fort Prins Frederik, aan het begin van de 19e eeuw gebouwd door de Franse bezetter als Fort Duquesne. Het fort heeft er lang onooglijk uit gezien maar is gerestaureerd onder auspiciën van de gemeente Goeree-Overflakkee. Aan het eind van het Spui wacht de havenkom. Die is wel leuk, maar idyllisch vinden we toch teveel van het goede.
Industrie
Als we uit de Volkeraksluis komen, gaan we stuurboord uit het Hollands Diep op. Vrijwel meteen heb je daar de plaats Willemstad. Het is een prachtige oude vestingstad. We varen er even binnen en genieten van de oude vestingwerken. Terug op het Hollands Diep valt ons de gelijkenis met het Volkerak op; ook hier een shipping lane. We varen buiten de vaargeul aan de stuurboordzijde van het water, totdat we bij het Zuid-Hollands Diep komen. Het invaarverbod bij het baggerspeciedepot markeert ook het begin van het industriegebied Moerdijk. We steken het vaarwater over om aan de bakboordzijde verder te varen. Het baggerspeciedepot is een grote ovalen put met een natuurvriendelijke dijk eromheen. In de 45 meter diepe put wordt vervuild slib opgeslagen. De verwachting is dat de put op enige moment vol zal zijn en dan wordt afgedekt met een laag grond. Omdat de put tegen het industriegebied aanligt, valt deze minder in negatieve zin op dan elders het geval zou zijn.
Op het Hollands Diep geldt een verbod op laveren, maar de vaarweg is vandaag bezeild, zodat we toch zeilboten onder zeil tegenkomen. We passeren aan bakboord de havenmonding van Strijen-Sas. Die vormt een prettig tegenwicht voor de industrie aan de overzijde van het vaarwater. We varen door en naderen de Moerdijkbrug steeds dichter. We geven de binnenvaart voorrang die hier massaal afbuigt naar bakboord om de Dordtse Kil op te gaan. Het is een goed moment om even na te mijmeren over de vaartocht van vandaag. Als je oplettend vaart is er ruimte te over voor de pleziervaart op het Volkerak en het Hollands Diep. Maar door de blauwalg op het Volkerak en de industrie aan het Hollands Diep komen ze toch geen van beide op onze favorietenlijst.
