De aanleiding voor ons bezoek aan de Spiegelplas is een gesprek met een andere watersporter terwijl we liggen te wachten voor een sluis. Hij blijkt zijn vaste ligplaats te hebben op de Spiegelplas. In zijn optiek verdient de plas veel meer aandacht. Enig rondvragen naar bekendheid met deze plas leidde bij geen van de ondervraagden tot een bevestigend antwoord. Dat wekt natuurlijk de nieuwsgierigheid.
Karakteristieken
- type vaartocht : plassentocht
- kenmerken : primair landelijk, heel helder water (duikplas), nauwelijks watersporters
- diepgang : sluisdiepte beperkt de toegang tot schepen met een diepgang van max 2m50
- beperkingen : waterscooters en jetskis’s niet toegestaan, max toegestane snelheid 9 km/u, op minder dan 100m van de wal 6km/u
- sluistijden : ’s middags tussen 12u30 en 17u30 wordt niet geschut
Als het aan de provincie had gelegen, was deze prachtige plas nu een slibdepot
Sluis
Om op de Spiegelplas te komen laat je je schutten van de Vecht naar de plas door de Zanderijsluis. Voluit wordt de plas betiteld als de Spiegel- en Blijkpolderplas. De plas is ontsloten met een sluis sinds 1942. Dat was in die tijd een grote sluis van 75m x 18m. Die grootte was nodig omdat ze was aangelegd voor zandschepen. Dat verklaart ook de naam van de sluis. Rond de eeuwwisseling is de sluis vervangen door een kleinere (40m x 8m) voor de pleziervaart. Daar waren flink wat protesten voor nodig, want de provincie wilde eigenlijk een dam aanleggen. Sterker nog, de provincie wilde de plas gebruiken voor de opslag van vervuild slib uit de Vecht. Gelukkig zijn die plannen niet tot uitvoering gekomen.
Aan de ‘toertochten per motorboot’ van deze website voegen we elke maand een toertocht toe die is ontleend aan het boek ‘Hollands water’. Wellicht doen wij je er – in de aanloop naar Sint en Kerst - een plezier mee op dit boek (300 pagina’s puur vaarplezier) te wijzen als een geslaagd cadeau.
Je kunt het hier bestellen.
© Pim van der Marel 2023
Natuur
Net als de naastliggende Ankeveense Plassen is ook de Spiegelplas van oorsprong ontstaan door vervening. Maar bij de Spiegelplas is daar later zandwinning bijgekomen. Vroeger zag deze plas er uit als typische veenplas : legakkers met daartussen watergangen. Door de zandwinning zijn alleen aan de westzijde nog legakkers over. De concessie voorzag eerst in ontzanding tot op een diepte van 20m. In diverse stappen is de concessie steeds verder verruimd, uiteindelijk tot op een diepte van meer dan 50m. De concessie heeft gelopen tot de jaren 80 van de vorige eeuw. Als je op de Spiegelplas om je heen kijkt, zie je dus een recent gevormd gebied. Zoals op iedere zandwinplas is het boeiend af en toe een blik te werpen op je dieptemeter. Die kan wel meer dan 40m diepte aangeven. Sommige oevers van de Spiegelplas zijn begroeid met riet en moerasbos. Aan de Zuidkant van de plas zijn een aantal zandeilandjes opgespoten. Daar zijn hoge elzen en wilgen te vinden. Door het kristalheldere water en de diepte is de plas aantrekkelijk om te duiken. We troffen de watersporter die ons op de Spiegelplas had gewezen toevallig aan het duiken. Hij vertelde dat het zicht onder water 10m was en dat is - voor Nederlandse begrippen - prachtig ver.
Varen
We ondernemen eerst een tocht om de plas te verkennen. De toren van de katholieke kerk van het dorp Nederhorst den Berg fungeert daarbij als een eenvoudig oriëntatiepunt.
We varen de plas tegen de klok in rond. Aan de westzijde vinden we in de voormalige legakkers een drietal jachthavens. In het legakkergebied is het ondiep en worden we onaangenaam verrast door slierten fonteinkruid. Het lukt met een paar keer achteruitslaan om er geen noemenswaardige last van te hebben. Je hebt hier aan stuurboord het dorp Nederhorst den Berg. De plaats ontleent de toevoeging ‘den Berg’ aan het stuifduin in een bocht van de Vecht waarop het is gebouwd. Naast de nederzetting was deze verhoging ook interessant genoeg om al in de 13e eeuw een kasteel te bouwen. Het kasteel heeft de bijnaam Bommelstein, omdat de Toonder studio’s er jarenlang in hebben gebivakkeerd.
We varen door naar de zuidoosthoek van de plas. Daar vinden we de opgespoten zandeilandjes. Niet alleen ‘breken’ die het zicht op de plas, maar ook ontstaan er daarachter allerlei intieme plekjes. Waar we op de plas het gevoel hadden bijna alleen te zijn, is dat hier niet meer helemaal het geval. De intieme plekjes bieden aanlegmogelijkheden waar gebruik van wordt gemaakt. Echt druk is het overigens ook hier niet. Omdat er best veel van die plekjes zijn, absorbeert het gebied de watersporters die er zijn gemakkelijk. We komen er ook een strandje tegen. Het is hier mooi varen met af en toe schitterende uitzichtpunten.
