In ons platte land met overzichtelijke wateren lijkt het gevaar ver weg als we even een rondje gaan kanovaren. Maar vaker dan we willen toegeven, zijn er incidenten die met zelfs de kleinste voorbereiding hadden kunnen voorkomen. Daarom pleit Govert Plugge, hoofdinstructeur zeekajakvaren, voor een standaard veiligheidscheck iedere keer dat je in een kano het water opgaat. ‘De veiligheidscheck moet een tweede natuur worden.’
Over Govert Plugge
- Vereniging – Kanovereniging De Biesbosch Bevers
- Kano CV – Govert Plugge is hoofdinstructeur kajakvaren op zee en is voorzitter van de Nederlandse Zeekajakvaarders. Bij het Watersportverbond is hij betrokken bij de ontwikkeling van opleidingen. Govert organiseert (mede) opleidingsweken in Zeeland en op Vlieland.
- Type kanovaarder - Zeekajak
- Favoriete gebied – Waddenzee en Zeeland
Wat is voor jou de aanleiding om veiligheid in het kanovaren meer onder de aandacht te brengen?
Ik weet niet of het een trend is of toeval, maar er zijn met regelmaat incidenten op het water die met een beetje voorbereiding en aandacht voorkomen hadden kunnen worden. Op de een of andere manier waant men zich per definitie veilig op het water in een kano terwijl problemen heel makkelijk voorkomen. Die waan wil ik uit de wereld helpen.
Wat zijn de meest voorkomende ongelukken?
Het gaat in de meeste gevallen om onervarenheid. Omstandigheden die zich voordoen waar je niet op voorbereid bent met onderkoeling tot gevolg, een echte sluipmoordenaar. Denk aan weersomstandigheden die veranderen, een tocht die langer duurt dan gedacht, goed omgaan met je eigen energieniveau, rekening houden met je mentale gesteldheid. Het lijken voor de hand liggende zaken, maar juist bij de onervaren kanovaarder gaat dit minder goed.
Hoe kan je dit voorkomen?
Als ik het water op ga, heb ik altijd een standaard lijstje dat ik naloop. Ten eerste check ik dat ik de volgende materialen standaard bij me heb: zwemvest, EHBO kit, sleeplijn, isolatie deken, marifoon of mobiele telefoon, zodat je alarm kan slaan. Daarnaast check ik voor vertrek de weersomstandigheden en ga ik na met wie ik het water op ga. Op basis hiervan bepaal ik de tocht die we gaan maken.
Maar jij bent zelf instructeur, de gids als je wilt.
Dat klopt. En die zou iedere woensdagavondclub die het water op gaat ook moeten hebben. Een persoon die verantwoordelijk is voor de groep, de leiding neemt. Deze persoon zorgt dat de juiste basismaterialen voor veiligheid mee zijn. Hij checkt het weer, gaat na wie er in de groep zit en vraagt voor vertrek naar ieders mentale en fysieke gesteldheid. Op basis daarvan bepaalt hij/zij wat de tocht gaat worden. En daar moet iedereen naar luisteren. Ideaal gezien, is er ook een tweede begeleider bij.
Waarom is dit nog niet standaard op elke vereniging?
Dat is een goede vraag. Onervarenheid is denk ik de belangrijkste oorzaak. De gevaren die er kunnen zijn, niet kennen. Daarnaast kan groepsdruk van mensen die het niet zo belangrijk vinden ook spelen. Kanovaren, zeker op de woensdagavond, is vaak een vorm van ontspanning, dan wil je niet hoeven nadenken.
Hoe kan dat veranderen?
Ik denk dat er veel meer openheid moet komen over gevallen van onveilige situaties of ongelukken. Niet om mensen bang te maken, maar ze juist bewust te maken van de gevaren die er kunnen zijn en wat je kan doen om het risico op een ongeluk zo klein mogelijk te maken. Met de Nederlandse Zeekajak Vaarders (NZKV) en Peddelpraat zijn we hier mee bezig. Ook in het Kanomagazine van het Watersportverbond publiceren we over ongelukken met hetzelfde doel. Dat heeft veel impact.
Met opleidingen kan je natuurlijk ook veel bereiken. Ik leid zelf instructeurs op voor het grote water. Ik laat de cursisten in de opleiding zoveel mogelijk zelf beslissingen nemen, ook en vooral als het de verkeerde beslissing is. Daar leer je het meest van. We kunnen eindeloos opschrijven hoe het moet, maar het gaat erom dat je in de praktijk juist handelt en de juiste keuzes maakt.
Ook met het Watersportverbond ben ik in gesprek hoe veiligheid beter in de opleiding eigenvaardigheid en instructeur te integreren. Via al deze verschillende wegen proberen we veiligheid bovenaan de agenda van elke kajakvaarder en -vereniging te krijgen.
